Siguria Ushqimore në Programet e 4 forcave politike (2025–2029)

Siguria ushqimore është një nga çështjet strategjike më të rëndësishme për shëndetin publik, zhvillimin ekonomik dhe integrimin europian të Shqipërisë në periudhën 2025–2029. Në këtë analizë krahasuese shqyrtohen qasjet, investimet, efektet dhe fizibiliteti i masave të propozuara nga katër forca politike kryesore: Lëvizja BASHKË, Shqipëria Bëhet, Partia Demokratike dhe Partia Socialiste(Partia Mundësia nuk konstatohet të ketë premtime specifike).
Aktualisht, Shqipëria përballet me sfida të theksuara në sigurinë ushqimore, përfshirë mungesën e një sistemi të unifikuar kontrolli, standardizim të dobët të laboratorëve, dhe transparencë të kufizuar në zinxhirët e furnizimit. Këto mangësi i japin një peshë të veçantë vlerësimit të programit të PS në këtë analizë, duke e lidhur atë jo vetëm me premtimet për të ardhmen, por edhe me performancën aktuale dhe përgjegjësinë institucionale për situatën ekzistuese.

1. Qasja Strategjike e Përgjithshme

Forca Politike	Qasja Strategjike
Lëvizja BASHKË	Fokus në industrinë agro-përpunuese, laboratorë cilësie dhe harmonizim ligjor me BE; qasje zhvillimore–strukturale.
Shqipëria Bëhet	Fokus në sistem gjurmimi dhe certifikim të produkteve; qasje në sigurinë teknike dhe promovimin e eksporteve.
Partia Demokratike	Fokus në laboratorë, inspektim dhe trajnim; krijim infrastrukture kontrolli sistematik.
Partia Socialiste	Fokus në rritjen e prodhimit vendas dhe sistemet e grumbullimit/përpunimit; qasje më e gjerë ekonomiko-ushqimore.

🔎 Nga analiza logjike nga sa lexohen programet zgjedhore shihet se:

• BASHKË dhe PD ndërtojnë sistem kontrolli teknik.
• Shqipëria Bëhet fokusohet te gjurmimi dhe tregtimi.
• PS ndërton kapacitete prodhimi si bazë për sigurinë ushqimore.

1. Masat Kryesore dhe investimet e planifikuara

Forca Politike	Masat Kryesore	Kostoja Totale
Lëvizja BASHKË	Subvencione për agro-përpunimin, laboratorë të rinj, harmonizim ligjor, subvencione për blegtorinë, heqje taksash për mishin	31.3–35.3 milionë €
Shqipëria Bëhet	Sistemi i gjurmimit, investime në laboratorë, certifikime dhe marketing ndërkombëtar	3–5 milionë €
Partia Demokratike	Ndërtim laboratorësh, trajnime, inspektime, strukturë e re kontrolli ushqimor	40 milionë €
Partia Socialiste	Investime në bujqësi, serra, ujitje, sistem grumbullimi dhe përpunimi (kostot e sigurisë ushqimore të integruara në projekte më të mëdha bujqësore)	Kosto e paçaktuar veçmas për sigurinë ushqimore

🔎 Nga analiza logjike nga sa lexohen programet zgjedhore shihet se:

• PD ka investimin më të lartë të dedikuar vetëm për sigurinë ushqimore.
• BASHKË ka investim të konsiderueshëm, me ndikim edhe në sektorë të tjerë si përpunimi dhe blegtoria.
• Shqipëria Bëhet ka koston më të ulët, por fokus të ngushtë.
• PS nuk ndan qartë fondet për sigurinë ushqimore si sektor autonom.

III. Efektet dhe fokuset specifike

Forca Politike	Efekti Kryesor
Lëvizja BASHKË	Rritja e prodhimit të sigurt vendas, zhvillimi i industrisë përpunuese, rritje konkurrueshmërie eksporti.
Shqipëria Bëhet	Kontroll cilësor i zinxhirit, promovim ndërkombëtar, lehtësim eksportesh.
Partia Demokratike	Standardizim i inspektimit dhe certifikimit; rritje e sigurisë së produkteve për konsum vendas dhe eksport.
Partia Socialiste	Zgjerimi i bazës prodhuese vendase për siguri të vetë-mjaftueshme ushqimore.

🔎 Nga analiza logjike nga sa lexohen programet zgjedhore shihet se:

• BASHKË dhe PD synojnë kapacitete të larta kontrolli dhe cilësie.
• Shqipëria Bëhet synon sistemet mbështetëse të eksportit.
• PS ndjek sigurinë ushqimore si rrjedhojë të prodhimit të bollshëm vendas.

1. Indeksi i Fizibilitetit Sektorial

Forca Politike	Indeksi i Fizibilitetit (nga 5)
Lëvizja BASHKË	4.3
Shqipëria Bëhet	4.6
Partia Demokratike	Jo i specifikuar qartë (bazuar në përshkrim: rreth 4.2–4.4)
Partia Socialiste	Jo i llogaritur veçmas për sigurinë ushqimore

🔎 Nga analiza logjike nga sa lexohen programet zgjedhore shihet se:

• Shqipëria Bëhet ka fizibilitetin më të lartë, për shkak të kostos së ulët dhe efikasitetit të lartë në objektiva të drejtpërdrejta.
• BASHKË ka fizibilitet të lartë, por me kosto më të rëndësishme fiskale.
• PD ka kosto më të lartë, duke ulur relativisht fizibilitetin për shkak të nevojës për operim të sofistikuar të infrastrukturës.
• PS nuk ofron bazë për një indeks të qartë sektorial për sigurinë ushqimore.

1. Pikat e Forta dhe sfidat kryesore për çdo program

Forca Politike	Pikat e Forta	Sfidat
Lëvizja BASHKË	Strukturë e plotë industriale dhe ligjore; përputhje me BE-në	Kompromis fiskal dhe menaxhim i kompleksitetit të subvencioneve
Shqipëria Bëhet	Investim i ulët, ndikim i shpejtë në eksport dhe siguri	Mungesë kapacitetesh teknike dhe rrezik i keqmenaxhimit të promovimit
Partia Demokratike	Investim i thelluar në kapacitete kontrolli	Nevojë për staf të kualifikuar dhe mirëmbajtje të shtrenjtë të infrastrukturës
Partia Socialiste	Rritje e vetë-mjaftueshmërisë ushqimore përmes prodhimit	Mungesë fokusimi të drejtpërdrejtë dhe standardizimi i dobët pa laboratorë të rinj

Në terma analitikë kjo do të thotë se:

• BASHKË dhe PD ndërtojnë themele strukturore për sigurinë ushqimore.
• Shqipëria Bëhet ofron një zgjidhje të fokusuar, me efekt të shpejtë, por të varur nga kapaciteti teknik dhe integriteti institucional.
• Partia Socialiste ndërton kapacitete të përgjithshme, por pa mekanizma të rinj kontrolli të sigurisë ushqimore.

Strategjikisht mund të thuhet se:

• Nëse qëllimi është ndërtimi i zinxhirit të plotë kontrolli dhe përpunimi, BASHKË dhe PD janë më koherente.
• Nëse qëllimi është optimizimi i shpejtë për integrim në tregjet e BE-së, Shqipëria Bëhet është më efikase.
• Nëse qëllimi është rritja e prodhimit bujqësor si themel për siguri ushqimore, PS ka qasje më të gjerë, por më të difuzuar.

Nga analiza krahasuese rezulton se qasjet e Lëvizjes BASHKË dhe Partisë Demokratike ofrojnë ndërtimin e themeleve të qëndrueshme për sigurinë ushqimore, përmes kapaciteteve teknike, ligjore dhe inspektuese. Shqipëria Bëhet paraqet një model pragmatik, me investime të ulëta dhe impakt të shpejtë në lehtësimin e eksporteve dhe kontrollin bazë të cilësisë. Ndërkohë, Partia Socialiste mbështetet në rritjen e përgjithshme të prodhimit bujqësor si instrument indirekt për përmirësimin e sigurisë ushqimore, pa një adresim të drejtpërdrejtë të mekanizmave teknikë të kontrollit dhe certifikimit.

Megjithatë, duke marrë parasysh përgjegjësinë e PS për situatën aktuale problematike në tregun ushqimor – ku mungesa e standardizimit, kontrollit sistematik dhe transparencës janë ende sfida të pazgjidhura – mungesa e një qasjeje të qartë dhe të strukturuar për sigurinë ushqimore në programin e saj për periudhën 2025–2029, paraqet një dobësi serioze strategjike.

Në këtë kuadër, zgjedhja midis alternativave politike mbetet thelbësore jo vetëm për ambicien e zhvillimit bujqësor dhe integrimin europian, por edhe për garantimin e një standardi minimal të sigurisë ushqimore për shoqërinë shqiptare në vitet në vijim.