Një vizion me implikime ekonomike.
Angazhimi i Shqipërisë drejt rritjes së shpenzimeve të mbrojtjes, i rikonfirmuar fuqishëm nga Samiti i fundit i NATO-s në Hagë, shënon jo vetëm përmbushjen e një detyrimi aleat, por edhe hapjen e një kapitulli të ri për rolin e vendit në arkitekturën e sigurisë rajonale. Përtej shifrave buxhetore, ky investim strategjik ka potencialin të transformojë Shqipërinë në një qendër kyçe sigurie në Ballkanin Perëndimor, me efekte të thella në ekonominë kombëtare.
Nga Anëtare Besnike në Pikë Strategjike: Rritja e Profilit të Shqipërisë
Shqipëria ka qenë historikisht një anëtare besnike e NATO-s, duke kontribuar në misione paqeruajtëse dhe duke mbështetur vendimet e Aleancës. Megjithatë, kërkesa e shtuar për të shpenzuar të paktën 2% të PBB-së për mbrojtjen – një shifër që po shndërrohet nga tavan në pikënisje – po e shtyn vendin drejt një roli më proaktiv.
Deri në vitin 2025, shpenzimet e Shqipërisë për mbrojtjen pritet të kalojnë 2% të PBB-së për herë të parë në 35 vjet, duke arritur rreth 530 milionë euro. Ky angazhim i rritur, së bashku me investimet specifike si blerja e dronëve “Bayraktar TB2” dhe modernizimi i bazës ajrore të Kuçovës, janë tregues të qartë të ambicies për të forcuar kapacitetet mbrojtëse.
Nëse Shqipëria do të synojë objektivin ambicioz prej 5% të PBB-së për mbrojtjen deri në vitin 2035 – një projeksion i bazuar në nevojat e mundshme të një qendre sigurie – kjo do të kërkonte një rritje mesatare vjetore prej rreth 130 milionë eurosh në shpenzimet e mbrojtjes. Kjo shndërron Shqipërinë në një partner më të fortë dhe kontribuues më të aftë brenda Aleancës.
Ky fuqizim pozicionon Shqipërinë jo thjesht si një anëtare, por si një pikë strategjike me rëndësi gjeopolitike në Ballkanin Perëndimor.
Efektet Ekonomike: Një Kosto me Kthime Potenciale
Rritja e shpenzimeve të mbrojtjes, sidomos në një shkallë të tillë, sjell sfida të konsiderueshme buxhetore. Buxheti i Shqipërisë është tashmë nën presion nga nevoja për investime thelbësore në infrastrukturë, shëndetësi, arsim dhe programe sociale. Një alokim më i madh për mbrojtjen mund të kërkojë shkurtime në këta sektorë jetikë ose të rrisë deficitin buxhetor dhe borxhin publik, nëse nuk shoqërohet me rritje të të ardhurave.
Megjithatë, transformimi në një qendër rajonale sigurie mund të sjellë edhe përfitime të konsiderueshme ekonomike:
– Tërheqja e Investimeve të Huaja Direkte (IHD): Një vend i konsoliduar si qendër sigurie në një rajon ndonjëherë të paqëndrueshëm, ofron stabilitet dhe parashikueshmëri. Kjo siguri e shtuar mund të bëhet një magnet për IHD-të, veçanërisht ato që kërkojnë ambiente të sigurta për operacionet e tyre.
– Zhvillimi i Industrisë së Mbrojtjes dhe Teknologjisë:Investimet në pajisje dhe teknologji të reja mbrojtëse krijojnë mundësi për zhvillimin e një industrie lokale të mbrojtjes. Kjo mund të nxisë inovacionin, të krijojë vende pune të kualifikuara dhe të sjellë transferim teknologjie, duke diversifikuar ekonominë dhe duke e bërë atë më pak të varur nga sektorët tradicionalë.
– Fuqizimi i Marrëdhënieve Transatlantike dhe Bashkëpunimit Ekonomik: Përmbushja e angazhimeve ndaj NATO-s forcon lidhjet me partnerët strategjikë si SHBA dhe vendet kryesore të BE-së. Kjo mund të rezultojë në akses më të lehtë në tregjet e huaja, marrëveshje tregtare më të favorshme dhe rritje të mbështetjes diplomatike për aspiratat e Shqipërisë, përfshirë integrimin në BE.
– Zhvillimi i Infrastrukturës me Përdorim të Dyfishtë: Investimet në infrastrukturën ushtarake, si bazat ajrore apo portet detare, shpesh kanë potencialin për përdorim të dyfishtë (civil dhe ushtarak), duke përmirësuar infrastrukturën kombëtare dhe duke mbështetur zhvillimin ekonomik rajonal.
Rruga Përpara: Balancimi Strategjik dhe Planifikimi Afatgjatë
Transformimi i Shqipërisë në një qendër rajonale sigurie nuk është një rrugë pa pengesa. Ai kërkon një menaxhim tejet të kujdesshëm të buxhetit, transparencë maksimale dhe efikasitet në shpenzime.
Qeveria shqiptare duhet të hartojë një strategji afatgjatë që balancon detyrimet ndaj NATO-s me prioritetet e zhvillimit kombëtar. Kjo do të thotë identifikimi i burimeve të reja të të ardhurave, optimizimi i shpenzimeve në fusha të tjera dhe maksimizimi i kthimit nga investimet në mbrojtje.
Në fund të fundit, siguria dhe prosperiteti janë të ndërvarur. Duke investuar në sigurinë e saj dhe duke kontribuar në atë rajonale, Shqipëria mund të hapë rrugën jo vetëm për një pozicion më të fortë gjeopolitik, por edhe për një të ardhme më të qëndrueshme dhe zhvillimtare ekonomikisht.
[1] Autori: Ergis SEFA