Vendimet politike pa konsultim dhe patronazhi, si rreziku kryesor për ekonominë, buxhetin dhe bizneset shqiptare

Në një ekonomi që kërkon rritje të qëndrueshme dhe zhvillim të balancuar, vendimet qeveritare duhet të jenë të menduara, të koordinuara dhe të bazuara në konsultime të gjera me aktorët e përfshirë. Megjithatë, shpesh herë politika shtetërore zbatohet në formën e masave të njëanshme dhe ultimatum, siç janë ndërhyrjet për prishjen e ndërtimeve pa leje, apo kontrollet masive në sektorë kyç si agrobujqësia dhe turizmi. Këto masa, të shpallura si zgjidhje për probleme strukturore, në fakt tregojnë dështimin për të adresuar sfidat në mënyrë strategjike dhe të koordinuar.

Ndërhyrjet e paplanifikuara dhe të njëpasnjëshme krijojnë një klimë të tensionuar dhe pasigurie të qëndrueshme, ku bizneset e vogla dhe sektorët më vulnerabël përballen me presione dhe abuzime të panevojshme. Për më tepër, këto masa përdoren shpesh si mjet për forcimin e patronazhit politik, ku vendimet administrative konsolidojnë lidhjet e pushtetit, duke shpërblyer ose ndëshkuar sipas interesave politike e personale, jo sipas meritës apo rregullave të qarta.

Ky fenomen jo vetëm që nuk sjell zgjidhje reale dhe afatgjata, por përkeqëson gjendjen ekonomike dhe sociale, duke dëmtuar investimet, punësimin dhe besimin në institucionet shtetërore. Në vend që të jetë mjet për rregullim dhe zhvillim, ky proces shndërrohet në një burim krize të vazhdueshme dhe pabarazie, ku bizneset dhe punonjësit paguajnë kostot më të mëdha të vendimeve të pamatura dhe të manipuluara politikisht.

Vendimet e marra në formën e ultimatumit, pa konsultim të plotë me aktorët ekonomikë, godasin drejtpërdrejtë bizneset, duke krijuar pengesa të mëdha në planifikimin dhe zhvillimin e tyre afatmesëm dhe afatgjatë. Pa mundësi për t’u përgatitur, përshtatur ose për të ofruar alternativa, bizneset përballen me vështirësi operative dhe financiare, që shpesh përkthehen në shpenzime shtesë, humbje kapitali dhe frenim investimesh. Kjo mungesë fleksibiliteti dëmton qëndrueshmërinë e bizneseve dhe i ekspozon ato ndaj rrezikut të falimentimit, sidomos bizneset e vogla dhe të mesme.

Në mungesë të një perspektive të qartë dhe të qëndrueshme, bizneset humbasin aftësinë për të planifikuar zhvillimin, për të zgjeruar kapacitetet dhe për të inovuar, duke rrezikuar humbjen e konkurrueshmërisë në tregjet vendore dhe ndërkombëtare. Kjo gjendje ndikon edhe në sektorin e punës, ku humbja e vendeve të punës, ulja e pagave dhe pasiguria financiare krijojnë tension social dhe demoralizim, duke ulur motivimin dhe produktivitetin e punonjësve.

Në një shkallë më të gjerë, këto humbje frenojnë rritjen ekonomike të vendit dhe dobësojnë kapacitetin konkurrues në arenën globale. Pa një ekuilibër të qëndrueshëm midis nevojave të biznesit dhe politikave publike, zhvillimi ekonomik bëhet i brishtë dhe i paqëndrueshëm, duke rritur rrezikun për kriza sociale dhe ekonomike.

Patronazhi, i cili mban një pjesë të rëndësishme të përgjegjësisë për përkeqësimin e situatës, ka sjellë kosto të konsiderueshme për ekonominë, bizneset dhe shtetin në përgjithësi. Punësimet dhe vendimet menaxheriale që bazohen kryesisht në lidhje politike apo personale, dhe jo në meritokraci e profesionalizëm, kanë lejuar shpesh zhvillime jashtëligjore dhe praktikë joefikase. Kjo ka krijuar një klimë pasigurie dhe demoralizimi, jo vetëm brenda ekipeve të drejtpërdrejta përfitues të patronazhit, por edhe në institucionet që përpiqen të funksionojnë në mënyrë profesionale, duke dobësuar kapacitetin e përgjithshëm për t’u përballur me sfidat komplekse të ekonomisë moderne. Për më tepër, patronazhi nuk mund të shërbejë më si zgjidhje, pa një analizë të thelluar dhe konsultim të gjerë që adreson dëmet e shkaktuara dhe përcakton përgjegjësitë për të ndërtuar një rrugë të qëndrueshme përpara.

Ky cikël i dëmshëm, ku vendimet e njëanshme dobësojnë bizneset dhe patronazhi nxit mosbesimin dhe paaftësinë brenda tyre, krijon një mjedis të paqëndrueshëm ekonomik dhe social. Kjo situatë frenon zhvillimin ekonomik dhe krijon tensione sociale dhe politike, duke dobësuar besimin në institucionet publike dhe stabilitetin shoqëror.

Për të prishur këtë rreth vicioz, është e nevojshme të ndërmerren masa integruese dhe të koordinuara. Kjo përfshin krijimin e proceseve transparente dhe të hapura të konsultimit me bizneset dhe sektorin e punës, eliminimin e patronazhit dhe promovimin e meritokracisë në administratë dhe menaxhim. Vetëm kështu mund të arrihet një zhvillim ekonomik dhe social i qëndrueshëm, që sjell përfitime reale për të gjitha palët. Në fund, vetëm përkushtimi i sinqertë ndaj reformave dhe bashkëpunimit mund të ndërtojë një ekonomi që nuk i nënshtrohet më padrejtësive, por lulëzon mbi baza të forta, duke krijuar mundësi reale dhe qëndrueshmëri afatgjatë për bizneset, punonjësit dhe shoqërinë në tërësi.