Premtimet politike me Diasporën në Napoli nga kreu i PD: Vlerësimi i realizueshmërisë dhe Indeksi i Fizibilitetit

Në fjalimin e kreut të PD-së, Sali Berisha, gjatë takimit me diasporën shqiptare në Napoli, janë trajtuar disa çështje dhe tema të rëndësishme. Struktura e fjalës mund të përmbledhet në pikat vijuese:
1. Viti i diasporës dhe roli i diasporës në shpëtimin e Shqipërisë
Berisha theksoi se 2025 është viti i diasporës, duke krahasuar rolin e saj me atë të emigrantëve shqiptarë në periudhat historike, si një faktor që mund të shpëtojë Shqipërinë nga regjimi i Edi Ramës. Përdori një mesazh simbolik për diasporën: “Prite Edi Rama, diasporën po vjen!”. Diaspora po vjen për të mbrojtur Shqipërinë nga një sistem që për Berishën është po aq i rrezikshëm dhe kriminal sa ai që është drejtuar nga figura të njohura të krimit të organizuar si Escobar, Toto Rina, dhe El Çapo.
2. Kritika ndaj qeverisjes së Edi Ramës
Berisha sulmoi ashpër qeverinë e Edi Ramës duke theksuar se ai ka shkatërruar ëndrrat e shqiptarëve për pluralizëm, liri, dhe zhvillim ekonomik.
E akuzoi Ramën për instalimin e një regimi monist, i cili e ka kthyer Partinë Socialiste në një parti shtet, duke e lidhur këtë me rikthimin e dhunës dhe censurës, të ngjashme me periudhën komuniste.
Kjo periudhë, sipas Berishës, është shënuar nga krimi i drogës dhe korrupsioni.
3. Projekti i “Shqipërisë Madhështore”
Berisha bëri të njohur projektin për Shqipërinë Madhështore, të hartuar gjatë periudhës kur ai ishte në “arrest shtëpie”, për të theksuar se ky është një projekt i realizueshëm, i afërt dhe i mundshëm. Ky projekt përfshin shpërndarjen e të ardhurave, përmirësimin e kushteve të jetesës për shqiptarët dhe uljen e varfërisë ekstreme. Berisha theksoi që, për të ndërtuar Shqipërinë Madhështore, është e nevojshme që diaspora të investojë dhe të kontribuoni për zhvillimin ekonomik të vendit. Shqipëria, sipas tij, ka mundësinë të bëhet një vend më tërheqës për investime përmes uljes së taksave dhe krijimit të një mjedisi të favorshëm biznesi.
4. Mbrojtja e interesave të diasporës
Berisha paraqiti një program për diasporën shqiptare, ku u premtoi se do të ofrohen lehtësira fiskale për ata që kthehen të investojnë në Shqipëri, duke përfshirë 5 vite pa taksa për investitorët shqiptarë. Ai theksoi gjithashtu se Shqipëria do të krijojë një klimë miqësore për biznesin, që do të bëjë që Shqipëria të jetë një destinacion i preferuar për investitorët shqiptarë dhe të huaj.
5. Auditimi i qeverisjes së Edi Ramës
Berisha premtoi që Partia Demokratike do të bëjë një audit të përgjithshëm të qeverisjes së Edi Ramës për të zbuluar se ku janë shpenzuar miliarda eurot nga taksat e shqiptarëve. Ky auditim është pjesë e një plani për të pastrojë dhe për të siguruar një qeverisje më transparente dhe më të përgjegjshme.
6. Beteja e 11 Majit dhe thirrja për ndihmën e Diasporës
Berisha theksoi rëndësinë e datës 11 maj, si një ditë vendimtare për Shqipërinë, duke theksuar se kjo betejë është vendimtare për shpëtimin e kombit. Ai bëri thirrje për pjesëmarrje aktive të diasporës në këtë betejë dhe për të mbështetur PD-në për të shpëtuar Shqipërinë nga “narkodiktatura” e Edi Ramës.
7. Projekti për rishpërndarjen e pasurisë dhe pabarazisë
Berisha theksoi se Shqipëria Madhështore do të ketë një sistem më të drejtë dhe më të barabartë, ku të gjithë qytetarët, përfshirë ata që jetojnë jashtë, do të kenë mundësi të kontribuojnë dhe të përfitojnë. Ky projekt përfshin ndihmën për ata që janë në nevojë, duke siguruar minimumin jetik për ata që jetojnë në varfëri ekstreme dhe duke luftuar për të eliminuar skamjen dhe varfërinë.
8. Apeli për investime dhe rritje ekonomike
Berisha bëri apel për të kthyer investimet e shqiptarëve që jetojnë jashtë vendit, duke theksuar se Shqipëria ka potencial të madh ekonomik, për shkak të burimeve natyrore, pjellorisë së tokës dhe mundësive të tjera. Ai premtoi që Shqipëria do të jetë një nga vendat më të pasura në rajon dhe Europë, për shkak të mundësive të jashtëzakonshme për zhvillimin e sektorëve si turizmi, bujqësia dhe industrisë.
9. Përkrahja dhe mirënjohja për diasporën
Berisha falënderoi diasporën për kontributin e saj të vazhdueshëm në zhvillimin e Shqipërisë, duke e cilësuar atë si krenarinë e vërtetë kombëtare. Ai theksoi se Shqipëria ka nevojë për diasporën për të realizuar projektin për një Shqipëri më të mirë dhe më të zhvilluar.
Në përmbledhje, fjalimi i Sali Berishës para diasporës shqiptare në Napoli është një apel për një Shqipëri të ndërgjegjshme dhe të barabartë, me një sistem më të drejtë dhe më të zhvilluar ekonomikisht, ku diaspora ka një rol kyç për të arritur këto synime.

 

Për të bërë një analizë fizibiliteti për fjalimin e Sali Berishës, do të përdorim disa kritere të matjes të cilat mund të na ndihmojnë për të vlerësuar qëndrueshmërinë, ndikimin dhe mundësitë e realizimit të projektit të paraqitur në fjalim. Kritere të tilla mund të përfshijnë: përputhshmërinë me realitetin ekonomik dhe shoqëror, kredibilitetin e propozimeve, analizën e mundësive financiare, përkrahjen nga diasporës, dhe përmbushjen e objektivave politike dhe shoqërore.
1. Përputhshmëria me realitetin ekonomik dhe shoqëror
Analiza e realitetit aktual
Shqipëria përballet me sfida të mëdha në ekonomi, si p.sh., niveli i varfërisë, dëmtimi i konkurrencës të drejtë, dhe shpërndarja e pasurisë jo e barabartë. Fjalimi i Berishës propozon një shpërndarje më të drejtë të të ardhurave dhe ulje të varfërisë ekstreme.
Çështja e financave
Për të realizuar këtë plan, duhet të shqyrtohet nëse Shqipëria ka kapacitetin për të krijuar një mjedis fiskal dhe ekonomik stimulues, përfshirë uljen e taksave dhe sigurimin e investimeve nga diaspora. Realiteti ekonomik aktual, përfshirë krizën e papunësisë, mungesën e investimeve të huaja, dhe krizën në shëndetësi dhe arsim, mund të vështirësojnë realizimin e këtyre propozimeve, duke u kërkuar një periudhë të gjatë për implementim.
Mungesa e stabilitetit institucional
Shumë prej këtyre propozimeve kërkojnë një stabilitet politik dhe institucional që Shqipëria mund të mos e ketë aktualisht për shkak të mungesës së konsensusit ndër-partiak dhe përplasjes politike të thellë.
Vlerësimi jonë
Realiteti ekonomik dhe shoqëror aktual nuk ofron një mundësi të menjëhershme për implementimin e të gjitha këtyre propozimeve. Në këtë drejtim, është e mundur që disa prej tyre mund të jenë të realizueshme afatgjatë, por ndoshta të vështira për të arritur në periudha të shpejta.
2. Kredibiliteti i propozimeve
Kritika ndaj qeverisë aktuale
Berisha e ka ngritur fjalimin e tij si një opozitë të fortë ndaj Edi Ramës dhe korrupsionit të lidhur me qeverisjen aktuale. Ai i paraqet propozimet e tij si një mundësi për të kaluar nga një sistem të quajtur “narkodiktaturë” në një të ashtuquajtur “Shqipëri Madhështore”. Kjo linjë argumentimi mund të jetë tërheqëse për ata që janë të pakënaqur me qeverisjen aktuale, por gjithashtu mund të krijojë skepticizëm për shkak të mangësive të mundshme të besueshmërisë të angazhimeve të mëparshme të PD-së.
Plani për “Shqipërinë Madhështore”
Për sa i përket shpërndarjes së të ardhurave, ky projekt kërkon një transformim të thellë të politikës ekonomike dhe fiskale, përfshirë ndihmën për sektorët që kanë nevojë dhe uljen e varfërisë. Megjithatë, duhet të merret parasysh kredibiliteti i partisë në lidhje me implementimin e këtyre angazhimeve të mëparshme, të cilat kanë pasur një rekord të pasigurt në periudhat e kaluara.
Vlerësimi jonë
Propozimet kanë një kredibilitet të kufizuar, pasi ato janë bërë nga një aktor politik që ka pasur mundësinë të zbatojë disa prej këtyre masave kur ka pasur mundësi. Për më tepër, ka dyshime mbi realizimin afatshkurtër të këtyre propozimeve, duke qenë se këto kërkojnë angazhim të madh politik dhe ndryshime të mëdha institucionale.
3. Analiza e mundësive financiare
Kapaciteti financiar i Shqipërisë
Për të realizuar projektin e shpërndarjes së pasurisë, Shqipëria duhet të krijojë burime financiare të qëndrueshme. Ulja e taksave dhe shpenzimet për mbështetje ndaj investitorëve mund të krijojnë mungesë të të ardhurave në buxhetin shtetëror. Ky plan do të kërkonte gjithashtu partneritete me sektorin privat dhe diasporën, për të siguruar investime të mjaftueshme.
Kërkesa për ndihmë nga diaspora
Berisha kërkon ndihmën e diasporës për të investuar në Shqipëri, duke ofruar mundësi për ulje taksash dhe lehtësira fiskale. Ky aspekt mund të jetë i suksesshëm, por gjithashtu ka nevojë për një politikë të qëndrueshme që të tërheqë investitorët dhe të krijojë besim te ata.
Vlerësimi jonë
Mundësitë financiare janë të kufizuara dhe do të kërkojnë mundësi financimi të jashtme dhe investime për të mbështetur realizimin e këtij projekti. Pasiguria financiare dhe mungesa e stabilitetit mund të dëmtojnë besueshmërinë për të realizuar këto synime në periudha të shpejta.
4. Përkrahja nga diaspora
Angazhimi i diasporës
Diaspora ka luajtur një rol të rëndësishëm në ekonominë e Shqipërisë, sidomos në aspekte të investimeve dhe dërgesave. Pjesëmarrja e saj aktive mund të ndihmojë në financimin dhe realizimin e projekteve që përmenden në fjalim.
Ndihma përmes investimeve
Berisha ofron mundësi tërheqëse për diasporën, siç janë lehtësira fiskale dhe ulje të taksave për investitorët shqiptarë. Megjithatë, mundësia që diaspora të investojë mund të jetë e kufizuar nga paqartësitë politike dhe ekonomike në Shqipëri.
Vlerësimi jonë
Diaspora mund të jetë një mjet kyç për mbështetje, por besimi i saj në mundësitë ekonomike të Shqipërisë mund të jetë i varur nga mjedisi politik dhe institucional që do të krijohet pas këtyre propozimeve.
5. Përmbushja e objektivave politike dhe shoqërore
Përmbushja e objektivave afatshkurtër dhe afatgjatë
Berisha kërkon të realizojë një transformim të shpejtë, por shpejtësia e realizimit të këtyre objektivave është e diskutueshme. Objektivat që ai propozon janë të rëndësishme për rritjen e standardeve të jetesës dhe reformimin ekonomik, por implementimi i tyre kërkon ndryshime të thella dhe një periudhë të gjatë kohore.
Vlerësimi jonë
Përmbushja e këtyre objektivave do të kërkonte një mbështetje të gjerë politike, një shumëllojshmëri investimesh dhe politikash, dhe një reformatim të thellë të ekonomisë dhe sistemit fiskal. Nëse nuk sigurohen këto kushte, realizimi mund të jetë i paqartë.
Analiza e fizibilitetit të fjalimit të Berishës tregon një vizion të mundshëm për Shqipërinë, por që ka sfida të mëdha në nivelin ekonomik, institucional dhe politik. Shumica e propozimeve janë të realizueshme afatgjatë, por kërkojnë një periudhë të gjatë për të siguruar stabilitetin dhe burimet financiare të nevojshme. Implementimi i menjëhershëm mund të jetë i pamundur pa një reformë të thellë dhe mbështetje të fortë nga diasporës dhe sektori privat.

Për të llogaritur indeksin e fizibilitetit për një projekt të tillë si fjalimi i Sali Berishës, mund të përdorim një metodologji që vlerëson disa faktorë kyç të cilët ndikojnë në realizimin e tij. Ky indeks do të vlerësojë mundësitë e realizimit të projektit në bazë të aspekteve të ndryshme, duke përfshirë kapacitetin financiar, mbështetje politike dhe shoqërore, realizimin afatshkurtër dhe afatgjatë, dhe rrezikun e ndryshimeve të papritura në ekonomi dhe politikë.
Do të përdorim një shkallë vlerësimi nga 0 në 1 për secilën kategori (0 = jo i realizueshëm, 1 = i realizueshëm) dhe do të llogarisim mesataren për të marrë indeksin e fizibilitetit.
1. Kapaciteti financiar
Shumica e propozimeve kërkojnë një sasi të madhe burimesh financiare. Gjatë periudhës së krizës ekonomike dhe pasigurisë, kapaciteti financiar mund të jetë i kufizuar.
Vlerësim (0-1): 2/5 (duke pasur parasysh pasigurinë financiare dhe varësinë nga investimet e huaja dhe diaspora).
2. Mbështetje politike dhe shoqërore
Berisha ka mbështetje nga një pjesë e caktuar e elektoratit, por gjithashtu ka përballë kundërshtime të forta nga opozita dhe grupet e tjera. Stabiliteti politik mund të jetë një pengesë e madhe.
Vlerësim (1-5): 2.5/5 (për shkak të polarizimit politik dhe mungesës së konsensusit ndër-partiak).
3. Realizimi afatshkurtër dhe afatgjatë
Disa propozime mund të realizohen më shpejt, por shumica e tyre kërkojnë një periudhë të gjatë për implementim dhe një transformim të thellë të politikave ekonomike.
Vlerësim (1-5): 3/5 (duke marrë parasysh sfidat e realizimit afatshkurtër, por mundësitë afatgjata)
4. Rreziku i ndryshimeve të papritura në ekonomi dhe politikë
Ekonomia shqiptare është e ndjeshme ndaj faktorëve të jashtëm dhe brendshëm, dhe mund të ketë ndryshime të papritura që ndikojnë në realizimin e këtij projekti.
Vlerësim (1-5): 2/5(për shkak të pasigurisë ekonomike dhe politike).
5. Përkrahja nga diaspora dhe sektori privat
Diaspora mund të kontribuojë në financimin dhe investimet, por besimi i saj mund të varet nga stabiliteti dhe politikat e qeverisë.
Vlerësim (1-5): 3.5/5 (për shkak të mundësive që ofrohen për investime nga diaspora dhe sektori privat).
6. Përmbushja e objektivave shoqërore dhe ekonomike
Objektivat janë të mëdha dhe ambicioze, por mund të krijojnë një transformim të thellë shoqëror dhe ekonomik. Përmbushja e këtyre objektivave kërkon një angazhim të madh nga shteti dhe shoqëria.
Vlerësim (1-5): 2.5/5 (duke u bazuar në mundësinë e realizimit të disa objektivave, por vështirësia për realizimin e të tjerëve).
Llogaritja e Indeksit të Fizibilitetit
Indeksi i fizibilitetit është mesatarja e vlerësimeve për secilën kategori. Pra, Indeksi i Fizibilitetit=(2+2.5+3+2+2.5+3.5)/6=2.58≈2.6
Indeksi i Fizibilitetit për realizimin e fjalimit të Sali Berishës është 2.6, që do të thotë se ka një mundësi mesatare për realizim të propozimeve të tij. Ky vlerësim tregon se, ndërsa disa prej propozimeve janë të mundshme, të tjerat kërkojnë kompromise të mëdha dhe koha dhe stabiliteti politik janë të rëndësishëm për realizimin e tyre.