Diasporat janë bashkësi globale emigrantësh që ruajnë një ndjenjë lidhjeje me atdheun e tyre. Për shkak të karakteristikave të tyre unike transnacionale, diasporat mund të kenë ndikim të rëndësishëm në shkëmbimin ekonomik në disa mënyra. Potenciali i diasporës për të prezantuar në mënyrë krijuese në vendin e tyre të origjinës përvojat, njohuritë, rrjetet dhe vizionet e fituara jashtë vendit është i madh dhe padyshim një element me peshë i suksesit në zhvillimin afatgjatë të vendit.
Megjithatë, pavarësisht potencialit, politikat që synojnë të rrisin përfitimet nga shtetasit që banojnë jashtë duket se nuk ka gjithmonë prioritet në agjendat kombëtare të vendeve në zhvillim me të mëdha diasporat.
Është konstatuar se përparimet moderne teknologjike në komunikim dhe transport po theksojnë rëndësinë e lidhjeve globale, duke bërë që popullsia e diasporës të fitojë rëndësi në rritje në fusha të tilla si zhvillimi ekonomik, tregtia ndërkombëtare dhe politika e jashtme.
Ndikimi i angazhimit të diasporës është i vështirë për t’u vlerësuar, për shkak të vështirësisë në zbërthimin e shkakut dhe korrelacionit, dhe përcaktimit sasior të ndikimit të mallrave të pakapshme si transferimi i aftësive dhe njohurive.
Ndryshe nga tregtia dhe investimet ndërkombëtare, migrimi është një fluks që ende mund dhe ndoshta do të vazhdojë duke u rritur me ritme të shpejta. Nëse nisemi nga ky konkluzion, flukset e mëtejshme të migracionit do të rezultojnë në mirëqenie më të madhe të përgjithshme dhe munden të rriten.
Siç dihet, ngadalësimi i produktivitetit në dekadën aktuale është sfida më e rëndësishme me të cilën përballet jo vetëm Shqipëria, por edhe tregje të zhvilluara dhe në zhvillim. Diaspora mund të luajë një rol të rëndësishëm në përmbysjen e kësaj tendence, dhe politika kombëtare duhet të synojë të ofrojë një drejtim për një sërë politikash që mund të jenë të dobishme për këtë qëllim.
Më kryesorja vlen si sinjal për qeverinë, e cila mund të bëjë më shumë për të hequr pengesat dhe për të krijuar mundësi që diasporat të angazhohet në zhvillimin ekonomik nëpërmjet kontributeve në zanafilat politike dhe përgjatë procesit të zbatimit të tyre.
Shtytës ekonomik
Qeveritë që janë në gjendje të shfrytëzojnë më së miri potencialin ekonomik të diasporës janë fituesit më të mëdhenj.
Për të zhbllokuar potencialin, burimet dhe kapacitetet e diasporës për të ndihmuar zhvillimin e vendit të tyre, ato duhet të përfshihen në të gjitha dialogët e politikave përkatëse. Arkitektët e politikave duhet të krijojnë një rrugë të qartë për diasporën që të ketë fjalën në vendimmarrje të rëndësishme dhe strategjike në nivel shtetëror, gjë që do të ndihmojë gjithashtu në krijimin e një mjedisi inkurajues dhe pozitiv midis qeverive dhe diasporës së tyre.
Veprimet specifike përfshijnë:
- identifikimin e qëllimeve,
- hartimin e vendndodhjes dhe aftësive të diasporës,
- nxitjen e një marrëdhënieje besimi me diasporën,
- ruajtjen e mjeteve të sofistikuara të komunikimit me diasporën dhe në fund të fundit
- inkurajimin e kontributeve të diasporës në zhvillimin kombëtar.
Subjektet qeveritare të fokusuara në diasporë në vendet e origjinës duhet të luajnë një rol të dyfishtë, si për të lehtësuar kontributin e diasporës për atdheun, ashtu edhe për t’i shërbyer diasporës.
Diaspora është një burim i rëndësishëm për çdo ekonomi moderne, duke pasur parasysh pasurinë e avantazheve që mund të ofrojnë. Trupi i kërkimit që përshkruan këtë fenomen po rritet me shpejtësi për shkak të rëndësisë së tij në rritje në ekonomi dhe politikë.
Përtej rolit të tyre të njohur si dërgues të remitancave, diasporat gjithashtu mund të promovojnë tregtinë dhe investimet e huaja direkte, të krijojnë biznese dhe të nxisin sipërmarrjen dhe të transferojnë njohuri dhe aftësi të reja.
Një diasporë e angazhuar mund të jetë një aset apo edhe një kundërpeshë ndaj emigrimit të migrantëve të aftë dhe të talentuar.
Zhvillimi i kapitaleve dhe tregtise
Për shumë vende, remitancat nga diaspora e tyre jashtë vendit janë një burim kryesor i kapitalit për zhvillim.
Lëvizshmëria globale e talenteve është ekzaminuar gjithashtu, duke përfshirë ndikimet e saj në ikjen e trurit dhe fenomenin konkurrues, të eksploruar së fundmi, të përfitimit të trurit. Ka prova që tregojnë se anëtarët e diasporës janë kritikë për formimin e rrjeteve ndërkombëtare sipërmarrëse dhe tregtare, për shkak të aftësisë së tyre për të ndihmuar në kapërcimin e barrierave gjuhësore ose kulturore.
Si një shtytës kryesor i zhvillimit në vendet në zhvillim, diasporat mund të përfaqësojnë një burim të rëndësishëm kapitali për vendlindjet e tyre, duke qenë kapital financiar, kapital njerëzor dhe kapital social përmes transferimit të informacionit dhe njohurive.
Konkluzioni mbizotërues tregon se rezultati neto qëndron në aftësinë e një vendi specifik për të shfrytëzuar efektet pozitive të përfitimit të trurit (për shembull, përmes politikave ose përmes organizatave të rrjeteve) dhe të kompensojë efektet negative të ikjes së trurit.
Lidhjet dhe urat politike
Përpjekjet e diasporës për të formësuar politikën, si të jashtme ashtu edhe të brendshme, janë të spikatura në kërkimet moderne dhe ekzaminohen shembuj të ndryshëm.
Pavarësisht nga numri i gjerë i kërkimeve mbi ekonominë e diasporës, tema është ende e fundit dhe ka shumë rrugë për kërkime të ardhshme.
Tema e ndikimit politik ka brenda saj ndikim te forte ne politiken e jashtme. Nje potencial qe perdoret nga te gjithe qeverite që mund të kenë diasporat e organizuara për të formuar marrëdhëniet ndërkombëtare dhe politikën ndërkombëtare.
Literatura këtu tregon se diasporat luajnë një rol shumë të rëndësishëm në mënyrën se si kombet ndërveprojnë me njëri-tjetrin, qoftë përmes marrëveshjeve tregtare apo sanksioneve ekonomike. Dëshmitë nga shtetet pas konfliktit, nga të cilat diasporat formohen shpejt, tregojnë se ato përballen me sfida institucionale që i pengojnë ata të përdorin efektivisht diasporat e tyre.
Duke përfituar nga mundësitë gjatë punës jashtë vendit, shumica e anëtarëve të diasporës kanë ende një përkushtim të fortë ndaj atdheut të tyre, të gatshëm të ndajnë njohuritë dhe përvojën e tyre me bashkëqytetarët e tyre.
Me mendje për të sfiduar rriskun demografik
Duke pasur parasysh kërkesën ekzistuese me origjinë nga Perëndimi, politika më e dukshme do të ishte investimi në përpjekjet për të mbajtur punëtorët e mbetur në rajon nga emigrimi, si dhe zbatimi i përpjekjeve për të tërhequr profesionistët më të mirë dhe më të talentuar të kthehen në vendet e tyre të origjinës.
Me rritjen ekonomike që parashikohet të jetë më rreth 3-4% shihet se Shqipëria nuk mund ta përballojë efektivisht këtë nivel emigrimi në vijimësi.
Për të qenë në gjendje t’u përgjigjen sfidave të tilla, qeveria e sotme dhe kushdo qeveri e ardhme duhet të ruajë dhe të shfrytëzojë qytetarët ende të aftë dhe të specializuar por që ende nuk kanë emigruar. Krijimi i programeve tërheqëse dhe stimulimi i rritjes së tyre personale është çelësi për parandalimin e largimit të kapitalit njerëzor. Ndërsa janë të vonuara, programet për të ngadalësuar emigrimin e punëtorëve të kualifikuar duhet të përfshihen në politikat e prekshme sektoriale, jo më si qasje politike e ardhme, por si një pjesë e eveprimit të sotëm.