Politika si treg me shumicë dhe pakicë: Metafora ekonomike dhe pasojat e saj

Në një shoqëri moderne, politika shpesh mund të kuptohet si një mekanizëm tërësisht ekonomik, ku fuqia dhe kontrolli janë shpërndarë në mënyrë të ngushtë mes shumicës dhe pakicës. Kjo lidhje midis politikës dhe ekonomisë është një metaforë që ka përfshirë politikën moderne dhe ka mundësuar një kuptim më të thellë të marrëdhënieve të fuqisë dhe pasurisë.

Teza e paraqitur në këtë analizë, ku pushteti merret me shumicë përmes lidershipit dhe shitet me pakicë nga aktorë dytësorë, si sekserët e institucioneve dhe të zgjedhurit e liderëve politikë dhe ekonomikë sjell në pah një realitet të dhimbshëm, ku politika funksionon si një treg: masat popullore (shumica) mund të blihet me premtime dhe manipulime të fushatave, ndërsa përfitimet shpërndahen vetëm për një grup të ngushtë elitash që kontrollojnë institucionet.

Shumica dhe pakica, një marrëdhënie ekonomike

Në politikën moderne, shumica përfaqëson popullin, të cilët janë ata që bëjnë zgjedhje dhe japin mandatin për udhëheqësit e tyre. Këta individë janë ata që, përmes votës, i japin pushtet partive dhe kandidatëve të caktuar.

Megjithatë, si në çdo treg ekonomik, shumica nuk është e barabartë me kontrollin dhe shpërndarjen e pasurisë, por vetëm me mundësinë e fitimit të pushtetit.

Kjo mund të shihet si një “blerje” e votës, ku qytetarët “paguajnë” me besimin dhe mbështetje përmes fushatave politike, të cilat shpesh janë të mbushura me premtime që ndodhin vetëm në fushatën e zgjedhjeve.

Pas fitores së shumicës, ato të njëjtat grupe që kontrollojnë pushtetin nuk e ndajnë këtë pushtet me gjithë popullin, por e “shesin” me pakicë.

Pakica në këtë kontekst përfaqëson elitën politike dhe ekonomike, grupe individësh që kontrollojnë burimet e pushtetit dhe ndikojnë në vendimet e rëndësishme që formësojnë politikën dhe ekonominë.

Kjo pakicë, për të siguruar pasuri dhe përfitime për veten e saj, mund të përdorë një sërë mekanizmash për të manipuluar politikat dhe institucionet, duke i kthyer ato në mjete për përfitime personale.

Ky proces krijon një shkëputje midis interesave të popullit dhe atyre të grupeve të fuqishme. Shumica, që ka besuar në një lider dhe një program politik, më pas e gjen veten të zhgënjyer, pasi ato që janë të rëndësishme për shumicën (shërbimet sociale, shëndetësia, arsimimi i kualifikuar, etj.) nuk marrin vëmendjen e duhur, ndërsa elitat mbajnë kontrollin mbi të gjithë resurset.

Manipulimi i popullit dhe pasojat për demokracinë

Një aspekt i rëndësishëm i kësaj metafore është manipulimi i mundshëm i votës dhe besimit të shumicës. Pushteti, i marrë me shumicë, është shpesh rezultat i fushatave që përdorin mesazhe tërheqëse, premtime të mëdha dhe mbështetje populiste.

Politikanët shpesh përdorin propagandën, duke e vënë theksin te premtimet që janë të pashpjegueshme ose të pamundura për t’u realizuar në praktikë.

Ky fenomen është një strategji e njohur për të tërhequr popullin, duke krijuar iluzionin se ata kanë ndikim mbi vendimet që ndikojnë në jetën e tyre.

Pasi ky proces përfundon dhe një qeveri ka fituar pushtetin, realiteti është shumë ndryshe.

Shumica e qytetarëve mbetet e pakënaqur dhe e zhgënjyer, ndërsa pakica, ajo që ka kontroll mbi burimet dhe institucionet punon për përfitime personale ose grupore, duke e shpërndarë pasurinë dhe mundësitë në një rrjet të ngushtë.

Për pasojë, ky model mund të sjellë degradimin e demokracisë, pasi njerëzit ndihen të pandihmuar dhe të përjashtuar nga proceset vendimmarrëse.

Votat dhe besimi i qytetarëve, që duhej të ishin të përdorura për të përmirësuar kushtet e jetesës dhe për të siguruar barazi, përdoren vetëm për të krijuar një sistem që përfiton disa individë të privilegjuar dhe lë pas dore shumicën.

Ky lloj i politikës mund të sjellë rritjen e pabarazisë ekonomike dhe sociale, dhe mund të dëmtojë besimin në institucione dhe proceset demokratike.

Mungesa e transparencës dhe korrupsioni institucional

Një tjetër aspekt i rëndësishëm i kësaj teze është lidhja e ngushtë midis politikës dhe korrupsionit institucional.

Në shumë raste, kur politikanët dhe udhëheqësit e shumicës arrijnë të marrin pushtetin, ata krijojnë mekanizma të tillë që përforcojnë ndikimin e tyre dhe të grupeve të afërta me ta, duke e kthyer politikën në një treg të kontrolluar.

Ky fenomen i korruptimit të institucioneve ka efekte të thella në proceset e vendimmarrjes, pasi institucionet që duhet të jenë të pavarura dhe transparente, mund të shndërrohen në mjete për interesat e ngushta të elitave. Shpesh, sekserët dhe aktorët dytësorë bëhen të padukshëm, por ata kontrollojnë një pjesë të madhe të “tregut” politik dhe ekonomik, duke shpërndarë favore dhe kontrata që përfitojnë vetëm disa.

Shkëputja e interesave të publikut dhe të privatëve

Në këtë kontekst, një prej pasojave më të rënda është shkëputja e interesave të publikut nga ato të privatëve.

Kur pushteti merret dhe shitet në këtë mënyrë, qytetarët nuk janë më të përfshirë në vendimmarrjen që i prek ata dhe nuk mund të ndikojnë në proceset që formësojnë jetën e tyre.

Në vend të kësaj, ato që përfitojnë janë grupe të vogla të individëve të fuqishëm që kontrollojnë pasuritë dhe vendimet kyçe.

Ky fenomen çon në një shpërbërje të strukturave shoqërore dhe politike, pasi individët që nuk përfitojnë nga ky sistem ndihen të përjashtuar dhe të pashpresë.

Metafora e politikës si treg me shumicë dhe pakicë është një pasqyrë e qartë e pabarazive që ekzistojnë në shumë shoqëri moderne, ku përfitimet e pushtetit dhe pasurisë shpërndahen në mënyrë të padrejtë.

Shumica e qytetarëve, duke besuar dhe investuar shpresë te politikanët, shpesh gjejnë veten të zhgënjyer, pasi pasuritë dhe mundësitë shpërndahen në duar të grupeve të ngushta, të cilat kontrollojnë institucionet dhe proceset vendimmarrëse.

Ky model i politikës jo vetëm që po nënvlerëson demokracinë, por gjithashtu po dëmton zhvillimin e shoqërisë, duke sjellë pabarazi dhe pasiguri për shumicën e qytetarëve.

Pasojat tashmë i dimë. Ato janë plagët aktuale të shoqërisë shqiptare.