Mbyllja e ciklit të qeverisjes për një forcë politike

Mbyllja e ciklit të qeverisjes për një forcë politike është një fenomen që ka ndodhur në shumë vende dhe mund të analizohet në kontekstin e Shqipërisë dhe të shteteve të tjera.
Ja disa shembuj të rëndësishëm, raporte dhe fakte që mund të shpjegojnë më mirë mbylljen e ciklit qeverisës:
1. PD dhe qeverisja e pas 2013.
Pas 8 vitesh në pushtet, Partia Demokratike e Shqipërisë (PD) e udhëhequr nga Sali Berisha, humbi zgjedhjet e vitit 2013 për shkak të një sërë faktorësh, përfshirë një rritje të pakënaqësisë popullore për korrupsionin, keqmenaxhimin ekonomik dhe mungesën e reformave të thella.
Pas humbjes së zgjedhjeve, PD u tërhoq nga pushteti dhe pas një periudhe të gjatë të mungesës së reformave, Partia Socialiste (PS) e drejtuar nga Edi Rama e mori pushtetin.
Një faktor i madh që kontribuoi në humbjen e PD-së ishte ndjenja e lodhjes dhe mungesa e ndryshimeve të dukshme për qytetarët, të cilët kërkonin një forcë të re politike për të adresuar çështjet e papunësisë, korrupsionit dhe zhvillimit ekonomik.
Raportet e Transparency International dhe Komisionit Evropian në vitet e fundit të qeverisjes së PD-së e theksuan shqetësimin për korrupsionin dhe efikasitetin e dobët të institucioneve të shtetit, që çuan në një humbje të besimit të qytetarëve.
2. Itali – Partia Socialiste dhe Berlusconi (1994-2011).
Berlusconi dhe Partia e tij Forza Italia kishin një dominim të gjatë në politikën italiane, por qeverisja e tij kaloi përmes shumë skandalesh dhe krizash të brendshme që lidhen me akuzat për korrupsion dhe abuzim të pushtetit.
Pas një periudhe të gjatë në pushtet, Berlusconi humbi mbështetje popullore për shkak të skandaleve të shumta dhe dështimit për të adresuar nevojat ekonomike të vendit. Ky cikël u mbyll në vitin 2011 kur ai dha dorëheqjen pas një krize ekonomike dhe pasigurisë që shkaktoi humbja e besimit të qytetarëve dhe institucioneve ndërkombëtare.
Raportet e Komisionit Evropian dhe Bankës Qendrore Evropiane në vitet 2008-2011 nënvizuan papërshtatshmërinë e politikave të Berlusconit për t’u përballur me krizën ekonomike të Eurozonës. Gjithashtu, sondazhet e opinionit treguan një humbje të madhe të mbështetjes popullore për qeverisjen e tij, për shkak të përkeqësimit të kushteve ekonomike dhe institucioneve të dobëta.
3. Greqia – PASOK dhe kriza ekonomike (2009-2012).
Pas një periudhe të gjatë qeverisjeje, Partia Socialiste Panhelenike (PASOK) humbi pushtetin në vitin 2012 pas krizës ekonomike të thellë që goditi Greqinë. PASOK kishte udhëhequr Greqinë për dekada, por pas katastrofës ekonomike që shpërtheu në vitin 2009, pas periudhës së borxhit të lartë dhe pasigurisë financiare, PASOK u detyrua të bënte reforma të dhimbshme në shkëmbim të ndihmës financiare nga ndihmat ndërkombëtare. Kjo krijoi një ndjenjë të thellë të pakënaqësisë në mesin e qytetarëve, që çoi në një humbje drastike të besimit në qeverisjen e PASOK-ut.
Pasiguria financiare dhe masat e ashpra të kursimit të kërkuara nga BE dhe FMN shkaktuan rënie të mbështetjes për PASOK dhe dërguan në rritjen e partive të tjera si Syriza, e cila mori pushtetin pas zgjedhjeve të vitit 2015.
Në shumë raste, ciklet e qeverisjeve të gjatë janë mbyllur për shkak të humbjes së besimit të qytetarëve dhe për shkak të një menaxhimi të dobët të krizave ekonomike dhe sociale. Skandalet e korrupsionit, dështimi për të adresuar nevojat themelore të qytetarëve dhe mungesa e një vizioni të qartë për të ardhmen janë arsye të zakonshme që çojnë në humbjen e pushtetit.

Për të vlerësuar nëse Partia Socialiste (PS) e Shqipërisë do të jetë në pozita të forta në vitin 2025, duhet të marrim parasysh disa faktorë kyç që ndikojnë në stabilitetin dhe forcën e saj politike, siç janë besimi i qytetarëve, realizimi i premtimeve të fushatës, situata ekonomike dhe sociale, si dhe zhvillimet politike dhe ndërkombëtare.
Po ashtu, vlerësimi i pozicionit të PS-së mund të bëhet duke krahasuar kontekstin aktual të vendit dhe disa parashikime të mundshme për vitin 2025.
Në zgjedhjet e fundit parlamentare të vitit 2021, PS fitoi një mandat të tretë radhazi, duke konsoliduar mbështetje të fortë popullore. Edi Rama, lideri i PS-së, ka pasur një popullaritet të lartë për menaxhimin e pandemisë dhe implementimin e disa reformave kyçe. Megjithatë, përpara zgjedhjeve të vitit 2025, mbështetja e PS-së mund të ndikohet nga faktori i lodhjes së votuesve pas një periudhe të gjatë në pushtet, korrupsioni i zyrtarëve të lartë dhe problemet sociale, si: papunësia te të rinjtë, varfëria dhe shtrenjtimi i jetesës dhe mungesa e mundësive për rininë.
Nëse PS vazhdon të implementojë reforma të suksesshme dhe të adresojë shqetësimet e qytetarëve, mund të ruajë mbështetje të fortë. Por, nëse përballet me sfida të brendshme, ajo do të ketë rrezik të humbjes së besimit të publikut.
PS ka pasur një platformë të qartë për zhvillimin ekonomik dhe ka promovuar disa projekte infrastrukturore të mëdha (si modernizimi i rrugëve dhe energjisë, zhvillimi i turizmit, etj.). Pjesë e reformave të PS-së janë dhe ato për integrimin e Shqipërisë në Bashkimin Evropian, që ka një rëndësi të madhe për stabilitetin e saj.
Nëse PS arrin të përmbyllë reformat e kërkuara nga BE dhe të përmirësojë kushte jetese për qytetarët, kjo mund të forcojë pozitat e saj deri në 2025. Por, pasiguria për implementimin e plotë të reformave mund të dëmtojë besimin në partinë e qeverisjes.
Opozita shqiptare ka pasur vështirësi të krijojë një alternativë të qëndrueshme dhe të bashkuar ndaj PS-së. Pas humbjes së Partisë Demokratike (PD) në vitin 2021, ka pasur një periudhë të paqartë, ku partitë opozitare po përpiqen të rigjenerohen. Nëse opozita mbetet e fragmentuar dhe pa një lider të fortë, kjo do të ndihmojë PS-në të ruajë një avantazh të rëndësishëm në vitin 2025.

Nëse opozita arrin të bëhet më e organizuar dhe të ofrojë një alternativë bindëse, kjo mund të dobësojë pozitat e PS-së dhe të krijojë një konkurrencë të fortë në zgjedhjet e ardhshme.
Problemet sociale si papunësia, varfëria, dhe mungesa e mundësive për rininë janë shqetësime të vazhdueshme në Shqipëri. Nëse PS nuk arrin të adresojë këto sfida dhe të ofrojë mundësi të reja për zhvillimin ekonomik dhe mirëqenien e qytetarëve, kjo mund të ndikojë në humbjen e besimit të qytetarëve.

Nëse PS arrin të zhvillojë politika që krijojnë mundësi më të mira për punësimin dhe zhvillimin e sektorëve të rinj (si teknologjia dhe turizmi), kjo mund të rrisë shanset për të mbajtur pozita të forta në vitin 2025.
PS ka pasur sukses në promovimin e Shqipërisë si një vend të mundshëm për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian, megjithëse procesi është ngadalësuar për shkak të kërkesave për reforma të thella. Mbështetja ndërkombëtare, sidomos nga BE dhe SHBA, është një faktor i rëndësishëm që mund të forcojë pozitat e PS-së.
Nëse Shqipëria arrin të bëjë përparim të mëtejshëm në procesin e integrimit në BE dhe të sigurojë mbështetje të vazhdueshme nga ndërkombëtarët, kjo do të kontribuonte në forcimin e pozitave të PS-së në 2025.
Ndryshimet e mundshme të politikës globale dhe ndikimi i situatave të jashtme, si kriza e mundshme ekonomike, mund të ndikojnë gjithashtu në popullaritetin e PS-së. Një tjetër faktor që mund të ndikojë është stabiliteti i brendshëm i partisë dhe lidershipi i Edi Ramës, që ka pasur një ndikim të madh në qeverisje.

Nëse situata ndërkombëtare dhe brendshme është e qëndrueshme dhe reformat vijojnë në drejtimin e duhur, PS mund të jetë në pozita të forta. Por çdo krizë e papritur mund të dëmtojë këto pozita dhe të ndihmojë në forcimin e opozitës.