Indeksi i Fizibilitetit të premtimit për “Rritjen e Pagës për Mësuesit”
1. Qartësia e Premtimit
Paga mesatare e mësuesve do të rritet në 1,250 euro deri në vitin 2030.
Rritja do të jetë graduale, për të garantuar një nivel më të mirë jetese për mësuesit.
Vlerësimi: ✅ Ky premtim është i qartë dhe i matshëm. Rritja e pagës për mësuesit është e përcaktuar saktësisht dhe mund të verifikohet nëse pagat rriten me ritmet e parashikuara.
Ky premtim është qartësisht i matshëm dhe i mundshëm nëse ka burime financiare të mjaftueshme dhe një plan të qartë për implementimin gradual.
2. Korniza Ligjore dhe Institucionale
Rritja e pagave për mësuesit kërkon ndryshime të mundshme ligjore dhe rregullore për të përcaktuar mënyrën e financimit dhe zbatimin.
Rregullat për pagat e punonjësve të sektorit publik mund të kërkojnë rishikim për të mbështetur këtë ndryshim.
Vlerësimi: ⚠️ Ky premtim mund të përballet me disa pengesa ligjore dhe rregullatore, për shkak të nevojës për rishikim të politikave të pagave dhe financimit të sektorit arsimor.
Duhet një përmirësim në kornizën ligjore dhe koordinim me institucionet financiare për të realizuar këtë premtim.
3. Mbështetja Buxhetore dhe Financimi
Për të arritur paga mesatare 1250 euro, është e nevojshme një rritje e konsiderueshme e financimeve për sektorin e arsimit.
PBB e Shqipërisë në 2024 është 25.2 miliardë euro, dhe buxheti për arsimin është rreth 3.3% e PBB-së.
Paga mesatare aktuale e mësuesve është rreth 770 euro në vitin 2024.
Llogaritje financiare
Paga mesatare e mësuesve duhet të rritet me 480 euro deri në vitin 2030.
Kjo kërkon një rritje të konsiderueshme të financimit për arsimin, për të përballuar një shtesë të mundshme prej 500-600 milionë eurosh çdo vit për të mbështetur pagat.
Burimet e mundshme të financimit
-
Rritja e të ardhurave nga taksat: Do të ishte e nevojshme të sigurohen burime shtesë nga rritja e taksave dhe rritja e të ardhurave.
-
Ristrukturimi i shpenzimeve publike: Rialokimi i fondeve nga sektorët e tjerë mund të ndihmojë për këtë rritje.
-
Bashkëpunimi ndërkombëtar: Mund të kërkohen investime nga agjenci ndërkombëtare për mbështetje financiare.
Vlerësimi: ⚠️ Ky premtim kërkon një mbështetje buxhetore të konsiderueshme dhe mund të kërkojë përpjekje për ristrukturim të financave publike.
Financimi është një sfidë dhe do të kërkojë mundësi shtesë financimi nga burime të ndryshme.
4. Ndikimi Ekonomik dhe Social
Rritja e pagave për mësuesit do të përmirësojë nivelin e jetesës për ta dhe mund të ndikojë pozitivisht në motivimin e punonjësve dhe cilësinë e mësimdhënies.
Ky premtim mund të nxisë një përmirësim të cilësisë së arsimit, pasi mësuesit do të jenë më të motivuar dhe më të angazhuar.
Vlerësimi: ✅ Ky premtim ka një ndikim pozitiv në sektorin e arsimit dhe mund të sjellë përmirësime në motivimin dhe cilësinë e mësimdhënies.
Pozitiv, ky premtim ka potencial për të rritur cilësinë e arsimit dhe të ulë emigrimin e mësuesve, si dhe të kontribuojë në zhvillimin e sektorit arsimor.
5. Vullneti Politik dhe Kapaciteti Administrativ
Vullneti politik për rritjen e pagave të mësuesve është i qartë dhe ka mbështetje nga qeveria dhe aktorët shoqërorë.
Megjithatë, zbatimi i këtij plani kërkon kapacitet administrativ për të menaxhuar rritjen graduale të pagave dhe për të siguruar që buxheti të alokohet saktësisht.
Vlerësimi: ✅ Qeveria ka vullnetin politik për të realizuar këtë premtim, por do të kërkohet një angazhim i fortë administrativ për të siguruar që fondet e nevojshme të alokohen për arsim.
Pozitiv, por kërkon angazhim dhe koordinim të fortë nga administrata për zbatimin efektiv të planit.
6. Afati i Zbatimit
Afati i premtuar për këtë rritje pagash është deri në vitin 2030, një periudhë 6-vjeçare që mund të sigurojë implementim gradual.
Ky afat i mundëson qeverisë kohë të mjaftueshme për të siguruar financimin dhe të menaxhojë gradualisht ndryshimet.
Vlerësimi: ✅ Afati i zbatimit është i realizueshëm, duke marrë parasysh periudhën kohore të gjatë dhe mundësinë e rritjes graduale të pagave.
Afat i realizueshëm, mund të sigurohet një rritje të qëndrueshme dhe të menaxhueshme të pagave.
Indeksi i Fizibilitetit për Rritjen e Pagues për Mësuesit (2025 – 2029)
-
Qartësia e Premtimit: ✅ I qartë dhe i matshëm
-
Korniza Ligjore dhe Institucionale: ⚠️ Kërkon ndryshime ligjore dhe financim të përshtatshëm
-
Mbështetja Buxhetore dhe Financimi: ⚠️ Kërkon burime shtesë dhe mundësi financimi të mundshme
-
Ndikimi Ekonomik dhe Social: ✅ Pozitiv për mësuesit dhe cilësinë e arsimit
-
Vullneti Politik dhe Kapaciteti Administrativ: ✅ Pozitiv, por kërkon koordinim të fortë administrativ
-
Afati i Zbatimit: ✅ Afat i realizueshëm dhe i menaxhueshëm
